Yalan söylemek; hangi toplumda olursa olsun ahlak dışı olarak kabul edilir. Yalan konuşmak ve insanları yanlış yönlendirerek kandırmaya çalışmak ahlaki olarak yanlıştır. Ancak bu davranış çoğu insan için maalesef oldukça sıradan ve doğal olarak geliyor. Birbirinden farklı yalan türleri vardır.
Kişisel Sebeplerle Yalan Söylemek
Kişisel yalanların nedeni korkudur. İnsan korktuğunda, koruyucu bir kalkan olarak yalanı kullanabilir. Çünkü durumu idare edemezse cezalandırılacağını bilir. Daha büyük Yanlışlardan veya hatalardan uzaklaşmak için doğal bir refleksif insan tepkisidir. Abartı ve blöf, diğer iki tür yalan grubuna girer. Her ne kadar hepimiz ilişkilerin güvene ve doğruluğa dayandığını bilsek de, aşıklar genellikle birbirlerine yalan söyler ya da birbirlerinden gizli sır tutarlar. Aşık olanı yanıltmak affedilmez. Bu durum bilindiği gibi, güvensizliğe, ilişkide kusurlara yol açabilir. Eşinize yalan söyleyerek aldatmak zararlı bir yoldur. Kısa süreli faydalar sağlasa da ilişkiye zarar verir. İnsanlar iyi niyetine devam etmek ve aynı zamanda partneri etkilemek için ilişkilerde yatarlar. Aldatma için başka zararlı nedenler de olabilir. Bir şaka olarak yalan söylemek ya da birisini kandırmak, bir yalancı yalan olarak da bilinen zararsız bir yalan türüdür. Bilgiyi tam bilgi olmadan geçmek dedikodu olarak bilinir; ama aynı zamanda yalan bir formudur. Bazen insanlar gerçeği bilmedikleri gerçeğini kabul etmek istemezler ve bu yüzden yalan söylerler. Bu ‘imalat’ olarak bilinir.
Yalan için Sosyal Nedenler
Eğer bir yalan başkalarının duygularını incitmekten kaçınmak için ise zararlı ve aldatıcı sayılmaz. Bir satış elemanı belirli gerçekleri ihmal ederek kasıtlı olarak bir yanlış anlaşılma havası yaratarak ürünü satmaya çalışır. İş dünyasında kar eden ilişkileri sürdürmek ya da ürünleri satmak için yalan söylemek gerekebilir.
Zorunlu Yalanlar
Kronik yalancılar olarak bilinen bu gruba giren insanlar, yalan söyleme alışkanlığı kazanır ve her durumda yalan söyleme eğilimindedir. Yalan onlara doğal gelir, dürüst olmak ise sıra dışı gelir. Kompulsif yalancılık, erken ergenlik döneminde gelişen, psikolojik bir bozukluktur. Ayrıca, kronik yalancılık hastalığı olanlar, aslında insanlara zarar vermek amacında değillerdir. Zorunlu yalanlar, her seviyede kırılmış ilişkilerle sonuçlanır. Kompulsif yalancıların tedavi edilmesi gereklidir.
Yalan Söylemekten Nasıl Kurtulabiliriz
Yapılan araştırmalara göre yalan söylemenin yaygın nedenlerinden biri özgüven eksikliğidir. Kişi, toplumda iyi bir imaj yaratmak ve başkalarına kendini kabul ettirmek için yalan söyler. Ama bir de şöyle düşünelim; ortaya çıkarmaya çalıştığımız sahte kişiliğin saygı görmesi neye yarar? Sonuçta sizi “siz” olarak kabul edip sevmeyen insanlara, farklı görünmeye çalışarak kendini sevdirmek veya kabul ettirmek, yine hüsranla sonuçlanacaktır. Özellikle çocukları yalan söylemekten alı koymak için, yalan söylemenin çok kötü bir davranış olduğunu empoze etmek, ve sonuçları ne olursa olsun, çocukların ailesine karşı dürüst olmasını sağlamak gerekir. Kompulsif yalancılar ise tedaviye ihtiyaç duyan insanlardır ancak bu kimselerin neden sürekli istemeden de olsa yalan söylediklerini bilmesi ve bu konuda farkındalık kazanması gereklidir.
