Bir erkeğin evlendiğinde karısına verdiği veya vermeyi vaat ettiği para veya herhangi bir mülke mehir denir. Kuran’da evli erkeğin çeyizi kadına vermesi gerektiğini ve onu zorla geri almasına izin verilmediğini söyleyen ayetler vardır. Hanefilere göre mehir evliliğin sonuçlarından biridir. Bu nedenle evli kadın, evlilik sırasında verilmeyeceği tespit edilse dahi, evlilik sırasında belirlenmese dahi mehir hakkına sahiptir. Mehir, evlilik sırasında belirlenip belirlenmediğine göre ikiye ayrılır. Evlilik anında mehir miktarı belirlenince buna mehr-i müsemma denir. Evlilik sırasında mehir miktarı belirlenmezse veya sabit mehir herhangi bir nedenle geçersiz sayılırsa, evli kadın mehr-i misil’i hak eder. Bu durumda mehir miktarı, akrabaları arasında akrabaları ile her bakımdan eşit olan kadınların aldıkları miktardır.
Mehir Ne Zaman Verilir
Evlenmeden önce veya evlilik sırasında evlenen erkeğin kızına belirli bir miktar para veya mal verme uygulamasının çeşitli din ve kültürlerde çok eski bir geçmişi vardır. Bu uygulamanın çok eski biçimleri, evlilik sözleşmesinin satış sözleşmesine benzer özellikler taşıdığını ve farklı adlar altında yapılan ödemenin alış bedeli olarak sayıldığını düşündürür. Zaman içinde deneme evliliğinin satış sözleşmesi, satın alma bedelinin ödenmesini de ortadan kaldırmış, aileleri birbirine yakınlaştıran veya kadınlara ekonomik ve sosyal güvenlik sağlayan bir hediye haline getirmiştir.
Mehir Nasıl Belirlenir
Mehir miktarı, Hanefi mezhebine göre en az 10 dirhem (o zamanki iki koyun fiyatı kadar), Maliki mezhebine göre ise 3 gümüş dirhemdir. Şafii ve Hanbeli mezhebi fakihlerine göre mehrin alt ve üst sınırı yoktur. Malikiler ve Hanefiler, mehrin üst sınırının olmadığı konusunda diğer iki mezheple hemfikirdirler. Mahr, ödeme zamanına göre iki kısma ayrılır: Mahr-i Müeccel ve Mehr-i Muaccel: Vadesinde rehin verilen para veya mallar Mehr-i tarafından derhal eşine ödenir. Kadın, mehir-i mehri tahsil etmeden kocasının evine gitmeme hakkına sahiptir. Mahr-i Müeccel’in ödenmesi ertelendi. Bu çeyizin ödenmesi için bir tarih belirlenmişse, çeyizin o tarihte eşine ödenmesi gerekir. Ancak tarih belirlenmemişse kadının çeyizinin evlilik sonunda yani boşanma anında ödenmesi gerekir. Kadın, evlilik sırasında evlenmeden vefat ederse, kocasının mirasından fazlasına hak kazanabilir.
